Charakterystyka, historia
Lututów, którego pierwotna nazwa brzmiała LUTÓW, był średniowieczną osadą szlachecką w Ziemi Wieluńskiej. Pierwsze zapiski odnośnie tego obszaru pochodzą z 1371 roku. Nazwa Lututów brzmiała wówczas LUTHULDISTATH (Lutoldsztad), co należy tłumaczyć jako „miasto Lutolda” Lutold de Wierusz z Munstenbergu uważany jest powszechnie za założyciela osady, a miejscowość zawdzięcza mu swoją nazwę i herb. Dzięki staraniom Bieniasza Wierusza, Lututów na początku XV wieku (rok 1405 lub 1406) otrzymał prawa miejskie. Opis ówczesnego miasta znajduje się w „Lututowskiej Księdze Metrykalnej” z I połowy XVII wieku. Według tego źródła w Lututowie funkcjonowało wówczas: 24 jatki mięsne, 20-tu piekarzy, 20-tu szewców i 24 sukienników. 7 kwietnia 1407 roku król Władysław Jagiełło nadał miastu dokument zezwalający na odbywanie targów, które skupiały życie gospodarcze okolicy. Pomyślność Lututowa oparta była więc na rozwoju rzemiosła i rolnictwa. W roku założenia miasta Bieniasz Wierusz erygował i uposażył parafię w Lututowie, przy której w późniejszym czasie funkcjonowały szpital i szkoła elementarna.
Rozwój miast Ziemi Wieluńskiej, w tym również naszej miejscowości zostaje zahamowany w XVII wieku. O degradacji Lututowa zadecydował długotrwały proces na który składały się pożary, przemarsze wojsk, wojny, epidemie. W dokumentach z początku XVIII wieku mówi się o Lututowie już wyłącznie jako o wsi. Rok 1720 uważa się powszechnie jako datę utraty praw miejskich przez Lututów.
Wraz z ustanowieniem Królestwa Polskiego, w 1816 roku następuje próba erygowania miasta przez ówczesnego właściciela dóbr lututowskich, Alojzego Prospera Biernackiego. Mimo zabiegów zakrojonych na szeroką skalę próba ta zakończyła się jednak fiaskiem. Miał jednak Alojzy Biernacki jeszcze jedną nie mniej ważną zasługę dla naszej miejscowości. W roku 1817 własnym kosztem założył w Lututowie Niższą Szkołę Rolniczą dla 60-ciu uczniów. Była to pierwsza szkoła rolnicza na terenie Królestwa Polskiego. Bezpośrednim sukcesorem tradycji oświaty rolniczej na naszym terenie jest funkcjonujący obecnie Zespół Szkół Rolniczych o licznych profilach kształcenia stacjonarnego i zaocznego. Doskonałe wyposażenie w/w placówki spowodowało, że od roku 1998 utworzyła tu swój odział zamiejscowy Wrocławska Akademia Rolnicza. Jednak w związku ze zmianami strukturalnymi w samej uczelni w roku 2006 oddział zamknięto.
Zabiegi następnego właściciela Lututowa – Stanisława Biernackiego – o przywrócenie miejscowości praw miejskich, uwieńczone zostały sukcesem. W roku 1843 Lututów zaliczony został do miast prywatnych V rzędu. Jednocześnie miasto otrzymało prawo do odbywania targów w poniedziałek i 110 jarmarków w roku.
15 czerwca 1863 roku miała miejsce pod Lututowem jedna z większych bitew Powstania Styczniowego. Wojska carskie pod dowództwem Pomierancowa rozbiły oddział powstańczy Antoniego Korotyńskiego. Rannych powstańców umieszczono we dworze Taczanowskich ,a poległych pochowano we wspólnej mogile na lututowskim cmentarzu. Mogiła, jak i miejsce bitwy są otaczane czcią przez młodzież, władze i społeczność naszej gminy.
W 1870 roku wszystkie miasta Ziemi Wieluńskiej za wyjątkiem Wielunia zostały pozbawione przez władze carskie praw miejskich. Akt ten traktowany jest jako represje popowstaniowe władz rosyjskich. Lututów powtórnie utracił prawa miejskie i dotychczas ich nie odzyskał. Zachował jednak wygląd i charakter miasteczka bez praw miejskich.
Obecnie Lututów jest siedzibą władz gminy, parafii, szkoły podstawowej, gimnazjum oraz wspomnianego wcześniej Zespołu Szkół Rolniczych. Od 1999 roku jest również siedzibą Rejonowego Banku Spółdzielczego, którego korzenie sięgają 1924 roku. W 2003 roku minęła setna rocznica utworzenia w Lututowie Ochotniczej Straży Pożarnej, przy której praktycznie od założenia działa orkiestra dęta towarzysząca wszystkim oficjalnym wydarzeniom państwowym i kościelnym.
